มีแม่จำนวนมากที่บอกว่า
ต้องเปลี่ยนไปเลี้ยงลูกด้วยนมวัวเพราะนมไม่พอ
แต่การตัดสินว่านมแม่ไม่พอเมื่อเลี้ยงเด็กได้เพียง 15 วันนั้นเร็วเกินไป
แม่บางคนชั่งน้ำหนักลูกดูแล้วเห็นว่าน้ำหนักน้อยไป ก็เหมาเอาว่าเป็นเพราะนมแม่ไม่พอ
ที่จริงเด็กที่มีนิสัยกินน้อยมาแต่กำเนิดก็มี
เด็กบางคนคลอดครบกำหนดแต่น้ำหนักไม่ถึง
3 กิโลกรัม เลี้ยงไปอีก 2 อาทิตย์ ก็ยังขึ้นไม่มาก ทั้ง ๆ
ที่เด็กนอนหลับกลางคืนก็ไม่ค่อยกวน กินนมแม่เว้นช่วงครั้งละ 2 ชั่วโมงบ้าง 2
ชั่วโมงครึ่งบ้า แต่กินไม่มาก กินนมข้างเดียวก็อิ่มแล้วหลับไปเลย
อย่างนี้แสดงว่านมแม่พอ แต่เด็กกินน้อยเพราะอุปนิสัยเด็กเป็นอย่างนั้นเอง
แม่บางคนเห็นลูกท้องผูก
ไม่ถ่ายอุจจาระวันหรือสองวัน ก็เกรงว่าเป็นเพราะนมไม่พอ แต่ถึงแม้เด็กจะอึน้อยลง
ถ้าเด็กนอนหลับดีหลังให้นม ตอนกลางคืนก็ไม่ร้องกวน และนมแม่คัดดีแล้วละก็
แสดงว่านมพอ ถ้ายังไม่แน่ใจลองชั่งน้ำหนักดู ถ้าน้ำหนักขึ้นวันละ 20-30 กรัม
ก็ใช้ได้
การที่เด็กร้องกวนบ่อย ๆ
แล้วจะสรุปง่าย ๆ ว่าเด็กร้องเพราะนมแม่ไม่พอไม่ได้เหมือนกัน เพราะ “เด็กขี้แย”
ตั้งแต่เกิดก็มี เด็กประเภทนี้ท้องอิ่มก็ยังร้องกวน นอกจากนั้นประเภท “เด็กกินจุ”
ก็มี เด็กประเภทนี้จะร้องกินมากกว่าเด็กทั่ว ๆ ไป
การจะฟังเสียงร้องของเด็กว่าร้องเพราะนมไม่พอจริง
ๆ หรือเปล่านั้น ต้องพึ่งผู้ชำนาญ โดยทั่วไปแล้วเด็กกินจุจะอ้วนท้วนดี
แต่เด็กที่กินนมไม่พอนั้นมักจะผอม ถ้าเด็กกินนมหมดสองข้างแล้วยังร้องอยู่ คุณลองชงนมให้อีกสัก
50 ซีซี. ถ้าเด็กดูดหมดอย่างรวดเร็ว ก็แสดงว่านมแม่คงไม่พอ
เพราะเด็กอายุครึ่งเดือนนั้น ปกติจะกินนมประมาณ 80-100 ซีซี. ถ้ากินนมวัวหมด 50
ซีซี. อย่างรวดเร็ว ก็แสดงว่านมแม่รวมสองข้างแล้วมีน้อยกว่า 50 ซีซี.
ถ้าอยากจะตรวจสอบดูให้แน่ใจว่านมแม่พอหรือไม่
ต้องใช้เครื่องชั่งอย่างละเอียด ชั่งน้ำหนักเด็กก่อนและหลังให้นม
ปกติตามบ้านมักไม่มีเครื่องชั่งแบบนี้ จึงมักชั่งเมื่อไปหาหมอ
(แต่ที่จริงคุณไม่ควรพาลูกไปหาหมอบ่อย ๆ
ถ้าไม่ได้ป่วยหรือพาไปฉีดวัคซีนเพราะเด็กมีโอกาสติดเชื้อโรคจากร้านหมอหรือโรงพยาบาลได้
โดยเฉพาะเด็กอ่อน คุณอาจขอยืมเครื่องชั่งของตามร้านใกล้บ้าน
แล้วเอาลูกใส่ตะกร้าชั่งก็ได้)
หมอก็จะคำนวณน้ำหนักเด็กว่าเพิ่มเติมเฉลี่ยวันละเท่าไร ถ้าเพิ่มตั้งแต่วันละ 20-30
กรัมขึ้นไป ไม่ว่าเด็กจะร้องยังไง หมอก็จะแนะนำให้เลี้ยงด้วยนมแม่ต่อไป แต่ถ้าน้ำหนักเพิ่มต่ำว่าวันละ
20 กรัม และนมแม่ไม่มากขึ้น ก็คงจะเลี้ยงด้วยนมแม่อย่างเดียวไม่พอ
สำหรับในกรณีที่น้ำหนักเด็กเพิ่มเฉลี่ยอยู่ในระหว่างวันละ 20-30 กรัม
หมอจะดูท่าทีของคุณแม่ว่าเป็นอย่างไร ถ้าดุท่าทางคุณแม่สนใจเลี้ยงลูกด้วยนมแม่
เพราะเห็นคุณประโยชน์องนมแม่ ก็คงแนะนำให้พยายามเลี้ยงด้วยนมแม่
แต่ถ้าดูท่าทางคุณแม่เป็นคนเจ้าอารมณ์ พอลูกร้องกวนบ่อย ๆ จะหงุดหงิด
ชอบให้ลูกนอนไม่กวนละก็ คงแนะนำให้คุณแม่ใช้นมวัวเลี้ยงด้วย
ถึงแม้ว่าน้ำหนักเฉลี่ยจองเดก็จะเพิ่มเพียงวันละ 25 กรัม ถ้าเด็กไม่กวน
กลางคืนก็นอนหลับดี ท้องก็ไม่ผูก ถ่ายทุกวัน หมดคงบอกว่า
“ไม่เป็นไรคุณเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้แน่”
และเพื่อหมอให้กำลังใจเช่นนี้นมแม่มักจะไหลดีขึ้น
ถึงแม้น้ำหนักเด็กจะเพิ่มเฉลี่ยเพียงวันละ
20 กรัม แต่ถ้าแม่ตั้งใจจะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จริง ๆ แล้ว หมอจะแนะนำว่า
“คุณลองให้นมวัวแก่ลูกวันละครั้งเดียวดูก่อน เลือกให้ตอนที่นมแม่ไม่ค่อยจะมี”
ส่วนใหญ่แล้วช่วงตอนเย็นระหว่าง 4 โมงถึง 6 โมงเย็น จะเป็นช่วงที่นมแม่ไม่ค่อยคัด
คุณก็ให้นมวัวแก่ลูกตอนนี้ แล้วพักนมแม่เสียหนึ่งครั้ง
นมแม่เมื่อได้พักครั้งต่อไปก็จะคัดดี ทำอย่างนี้ไปเรื่อย ๆ
นมแม่จะมีมากขึ้นจนกระทั่งพอเลี้ยงลูกได้ทั้งวัน
เมื่อนมแม่ไม่พอ
แล้วเพิ่มนมวัวให้ลูกวันละครั้งได้สัก 5 วันหรือหนึ่งสัปดาห์
คุณควรชั่งน้ำหนักลูกดู ถ้าน้ำหนักเฉลี่ยต่อวันเพิ่มขึ้นกว่าเดิม ก็ไม่มีปัญหา
แต่ถ้าน้ำหนักเฉลี่ยไม่เพิ่มขึ้น แสดงว่านมแม่ไม่พอจริง ๆ
คุณต้องหันไปเลี้ยงลูกด้วย “วิธีสลับ” คือเลี้ยงด้วยนมแม่สลับกับนมวัว
ในกรณีที่นมแม่ไม่พอ
แต่คุณตั้งใจจะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เป็นหลัก
คุณไม่ควรใช้วิธีให้นมวัวตามทุกครั้งหลังจากให้นมแม่ เพราะถ้าใช้วิธีนี้
คุณจะไม่ตั้งใจให้นมแม่แก่ลูกเท่าที่ควร เพราะคุณจะคิดอยู่เสมอว่า “ไม่เป็นไร
เดี๋ยวนมไม่พอเราก็ให้นมชงเติมได้” และเมื่อแม่ไม่พยายามเต็มที่
นมแม่ก็จะไม่ค่อยไหล
สำหรับชนิดของนมวัวที่จะเลือกเพิ่มให้ลูกนั้น
จะเลือกประเภทนมผงหรือนมกระป๋องสำหรับเลี้ยงทารกก็ได้ แต่ถ้าใช้นมผง
ควรซื้อกระป๋องเล็กในช่วง 3 เดือนแรก ซึ่งเป็นระยะที่ลูกกินนมไม่มาก
เพราะเมืองเราเป็นเมืองร้อน
นมผงที่เปิดกระป๋องทิ้งไว้ในอากาศร้อนนานกว่าครึ่งเดือนนั้นไม่ปลอดภัย
ถ้าเป็นไปได้ เมื่อเปิดกระป๋องแล้วคุณควรเก็บไว้ในตู้เย็น
ไปหน้าแรก การดูแลแม่ตั้งครรภ์
